بسم الله الرحمن الرحیم
نگاهی کوتاه به اسامی سایت‌‌ها و وبلاگ‌ها و نامهای افراد ما را بر آن داشت تا به بررسی نام نهادن بر خود و دیگران از دیدگاه شرع مبین بپردازیم.
در زمانه‌ای که هر گروه و فرقه خود را فرقه ناجیه می‌دانند و سایرین را باطل و گمراه و هرچه خیر و خوبی است نثار خود و همفکرانشان کرده و کسانی که کوچک‌ترین اختلاف عقیده یا سلیقه با ایشان دارند را با تندترین الفاظ و القاب می‌رانند و بالاترین القاب و اسماء را بر خود می‌نهند، آیات و روایات می‌تواند روشنگر راه کسانی باشد که زلال اسلام را از سرچشمه نابش می‌نوشند.
قرآن کریم در آیات فراوانی به ترسیم رفتارهای صحیح اجتماعی پرداخته است. مثلا در این آیه دادن لقب زشت به دیگران را نهی و در نتیجه حرام می‌کند:
یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى أَنْ یَکُونُوا خَیْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى أَنْ یَکُنَّ خَیْراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکُمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ بِئْسَ الاِسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإیمانِ وَ مَنْ لَمْ یَتُبْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُون[1]
اى کسانى که ایمان آوردهاید، گروهى [از مردان] گروه دیگر را مسخره نکنند، شاید آنان- که مسخره شدهاند- از اینان- که مسخره کرده‌اند- بهتر باشند و نه زنانى زنان دیگر را، شاید آنان از اینان بهتر باشند. و از خودتان- از یکدیگر- عیب‌جویى مکنید و یکدیگر را به لقب‌ها [ى بد و ناخوش] مخوانید. بد نامى است نامکردن [مردم] به بدکردارى پس از ایمان آوردن [آنها]. و هر که توبه نکرد پس اینانند ستمکاران.
همچنین به صراحت ما را از پاک شمردن و تزکیه خود باز می‌دارد و تاکید می‌کند که این کار را به خدا واگذارید که او می‌داند آنچه شما نمی دانید.
الَّذینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّکَ واسِعُ الْمَغْفِرَةِ هُوَ أَعْلَمُ بِکُمْ إِذْ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ إِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فی بُطُونِ أُمَّهاتِکُمْ فَلا تُزَکُّوا أَنْفُسَکُمْ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقی[2]
آنان که از گناهان بزرگ و زشتکاری‌ها - جز لغزش‌‌هاى کوچک- خوددارى مىورزند، پروردگارت [نسبت به آنها] فراخآمرزش است. وى از آن دم که شما را از زمین پدید آورد و از همانگاه که در شکم‌هاى مادرانتان [در زهدان] نهفته بودید به [حال] شما داناتر است، پس خودتان را پاک مشمارید. او به [حال] کسى که پرهیزگارى نموده داناتر است.
تزکیه مصدر باب تفعُّل واز ریشه (زکو) و به معنی تطهیر و مدح و خود را خالی از بدیها شمردن است.[3]
و در جای دیگر این‌گونه می‌فرماید:
أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذینَ یُزَکُّونَ أَنْفُسَهُمْ بَلِ اللَّهُ یُزَکِّی مَنْ یَشاءُ وَ لا یُظْلَمُونَ فَتیلا [4]
آیا آنان را ندیدهاى که خویشتن را پاک و بىعیب جلوه مىدهند؟ آرى خداست که هر که را که خواهد از عیب پاک گرداند. و هیچ کس حتى به قدر رشتهاى که در شکاف هسته خرماست ستم نبیند.
افعال ( لا تَلْمِزُوا، لا تَنابَزُوا، لا تُزَکُّوا ) همه به صیغه نهی هستند و در اصطلاح اصولی، نهی، ظاهر در حرمت است. یعنی آنچه از ظاهر آیات بر می‌آید حرام بودن لقب زشت دادن به دیگران و تزکیه و تطهیر خویش است. به عنوان مثال نام مطهَّر بر خود – نه دیگران – گذاشتن مصداق این آیات است؛ البته اگر دیگری بر انسان نامی بگذارد شامل حکم آیه نمی شود.
حال اگر سنت و سیره رسول خدا صلی الله علیه وآله و روایات ائمه علیهم السلام را بررسی نماییم به عدم جواز شرعی این کار بیشتر پی خواهیم برد:
پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه وآله، اهل بیت پاکش را مطهر ننامید بلکه از خداوند تزکیه و تطهیر آنها را خواست:
و قال ان هولاء اهل بیتی و خاصتی و حامتی و لحمهم لحمی دمهم دمی یولمنی ما یولمهم یحزننی ما یحزنهم ........... فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا.
سپس این آیه نازل میشود:
یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا[5]
پس اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وآله را نیز خداوند تطهیر نموده است نه خود پیامبر.
حتی در انجام مناسبات عرفی، ائمه علیهم السلام الگوهای خاص اسلام را سرلوحه خود قرار داده‌اند و این سنت‌ها و آداب را (در صورت داشتن کارایی) با ظرافت به زینت اسلام آراسته‌اند. مثلا عرب در صحنه جنگ برای تضعیف روحیه دشمن رجز می‌خواند و در این رجز تا می‌تواند از خودش و شجاعت‌هایش می‌گوید. حالا ببینیم امیرالمومنین علیه السلام در غزوه خیبر چگونه رجز خوانده‌اند :
أَنَا الَّذِی سَمَّتْنِی أُمِّی حَیْدَرَةَ کَلَیْثِ غَابَاتٍ کَرِیهِ الْمَنْظَرَةِ أُوفِیهِمُ بِالصَّاعِ کَیْلَ السَّنْدَرَة
ایشان می‌فرمایند: مادرم اسم مرا شیر گذاشته. بعد این اسم را توضیح می‌دهند، نه خودشان را؛ می‌فرمایند مثل شیر تلخ چهره بیشه‌ها (کلیث غابات کریه المنظره). پس به جای اینکه بگویند انا الحیدره می‌گویند سَمَّتْنِی أُمِّی حَیْدَرَةَ و حتی در رجز خوانی هم خودشان را مستقیما تزکیه و مدح نمی کنند.
با روشن شدن جوانب مسئله، نمونه‌ای از رفتار علما و عرفای هم‌عصرمان می‌تواند ظرافت‌های ناگفته بحث را نشانمان دهد:
برخی اساتید و بزرگان دین که احترام ویژه‌ای برای نسل پیامبر صلی الله علیه وآله قائلند و ایشان را جز سید و سادات صدا نمی کنند، و به دیگران توصیه می‌کنند همیشه لفظ سید یا سادات را برای ایشان بکار برند، خود سادات را از اینکه خود را سید بنامند نهی کرده‌اند؛ چون سید خواندن خود به معنی آقایی بر دیگران است و از آن بوی کبر و خود بزرگ بینی به مشام می‌رسد.
نام‌گذاری برای دیگران
همان طور که بیان شد نه تنها دادن لقب‌های زشت و نامهای ناپسند بر دیگران جایز نیست، بلکه تزکیه ایشان هم جایگاه شرعی نداشته و حرام است. پس چگونه فرزندان و اطرافیان خود را بنامیم که هم شایسته باشد و هم شرعی؟
بی‌تردید والدین باید نیکوترین نام را برای فرزند برگزینند ولی این نام‌گذاری از باب تفاخر و پاک دانستن آن فرزند نیست بلکه این اسم می‌تواند از اسامی و القاب پیامبران و ائمه معصومین علیهم السلام باشد که روایات زیادی هم در این باره وارد شده است:
أَبَا الْحَسَنِ ع یَقُولُ لَا یَدْخُلُ الْفَقْرُ بَیْتاً فِیهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِیٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَیْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَةَ مِنَ النِّسَاءِ[6]
و یا این اسم بیانگر آمال و آرزوهای والدین در مورد فرزندشان باشد، اما زیبا ترین نام‌ها آن است که خود را به ائمه اطهار مرتبط نماییم بدون کوچک نمودن خود مثل خادم الرضا یا مهدی یار. همانگونه که در روایت نبوی آمده بهترین اسماء عبدالله و عبدالرحمن است:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلَى مِنْبَرِهِ أَلَا إِنَّ خَیْرَ الْأَسْمَاءِ عَبْدُ اللَّهِ وَ عَبْدُ الرَّحْمَن[7]
بنابراین در نام‌گذاری خود – مانند اسمی که در اینترنت بر خود می‌گذاریم – تزکیه و تطهیر حرام است، خودستایی نیز شایسته نیست و نباید به گونه‌ای باشد که بوی مدح و ریا از آن به مشام رسد؛ و در مورد اطرافیان هم باید به این نکته توجه داشت که این اسم مناسب شخصیت او باشد و به گونه‌ای شایسته صفات خوب او را بیان نماید ولی نباید انتساب این اسم به آن فرد دروغ باشد.
مؤلف: نفیسه
[1] . سوره حجرات، آیه 11
[2] . سوره نجم، آیه 32
[3] . مجمع البحرین چنین تعریف می کند: "التزکیة" التطهیر من الأخلاق الذمیمة الناشئة من شر البطن و الکلام و الغضب و الحسد و البخل و حب الجاه و حب الدنیا و الکبر و العجب. در لسان العرب آمده است: زَکَّى نفسَه تَزْکِیةً: مدَحه و قوله تعالى: وَ تُزَکِّیهِمْ بِها؛ قالوا: تُطهِّرُهم به.
[4] . سوره نساء، آیه 49
[5] . حدیث کساء
[6] . وسائلالشیعة ج : 21 ص : 396
[7] . وسائلالشیعة ج : 21 ص : 399
:\__::>".
سلام. دوست عزیزم خوشحالم که وبلاگی پربار دارید . از طرف سایت لینک نگار دات کام مزاحمتون میشم. تو این سایت سیستمی کاملا هوشمند طراحی کردیم که با توجه به پارامترهای کاملا عادلانه که از گوگل دریافت می کند تعداد بازدید شما را دریافت کرده و در گوگل و موتورهای جستجوی دیگه مثل یاهو ثبت می کنه. بنابراین هم مطالبتان در سایت ثبت می شود و هم در گوگل ایندکس میشود و هم اینکه تو کلی وبلاگ دیگه هم به نمایش در میاد حسن این کارم اینه که بازدیدتون بیشتر می شه و می تونین سایت پربازدهی رو مدیریت کنید. شما می تونید به هنگام آپ دیت وبلاگ خود لینک مطلب جدید رو تو لینک باکس قرار بدید تا در مدت زمان کمتری مطلبتون بازدید مورد نظرشو بگیره. برای ورود به جمع ما کافیه ثبت نام کنید و کد لینک باکس رو تو قالبتون قرار بدبد و بعدش لینکهاتون رو ثبت کنید. یه خواهش دیگه داریم اونم این که برای ثبت نام از اینترنت اکسپلور استفاده نکنید و از مرور گرهای دیگه ای مثل فایر فاکس، نت اسکیپ و ... استفاده کنید تا ثبت نام دقیق انجام بشه البته این فقط یه پیشنهاده. قبل از ارسال لینک قوانین رو مطالعه بکنید و توجه داشته باشید که در صورت استفاده از یک لینک در زمان های مختلف سیستم به صورت هوشمند شما را حذف کرده و متاسفانه عضویت تان رو ملغی می کنه که این واقعا برای ما ناراحت کننده هست که دوستی مثل شما رو از دست بدیم. نکته آخر این که اگر به مشکلی برخوردین با ای دی ما تماس بگیرین تا کمکتون کنیم
"|>_|.||:-,